Biến trở là gì? Ký hiệu, phân loại, công thức tính biến trở

Trong rất nhiều mạch linh kiện đều không thể thiếu biến trở. Tuy nhiên, bạn vẫn chưa biết chính xác biến trở là gì? Ký hiệu cũng như công thức tính biến trở như thế nào? Bạn hãy cùng Thongtinkythuat.com tìm hiểu chi tiết về linh kiện điện tử phổ biến này nhé!

Biến trở là gì?

Trước khi tìm hiểu về biến trở ký hiệu là gì cũng như cách đo biến trở? Bạn cũng cần biết được định nghĩa biến trở là gì?

Câu trả lời như sau:

Biến trở (inductor) là một thành phần điện tử được sử dụng để lưu trữ năng lượng trong một trường điện từ. Biến trở được tạo ra bằng cách cuộn một dây dẫn quanh một vật liệu lõi có tính từ.

Biến trở dùng phổ biến trong các mạch điện tử

Khi dòng điện chạy qua biến trở, năng lượng từ dòng điện được lưu trữ trong trường từ xung quanh vật liệu lõi. Biến trở thường được sử dụng trong các mạch định thời, các mạch lọc, mạch xử lý tín hiệu và các mạch đổi nguồn.

Xem thêm: Tiêu chuẩn và cách đo điện trở cách điện dây dẫn

Biến trở ký hiệu là gì?

Vậy, biến trở ký hiệu là gì? Ký hiệu của biến trở thường được đặt theo quy ước và được ghi trên bề mặt của linh kiện. Thông thường, ký hiệu của biến trở bao gồm một loạt các chữ cái và số, cùng với một số ký hiệu đặc biệt để biểu thị các thông số kỹ thuật của biến trở đó.

Một số ký hiệu biến trở trong mạch

Một số ký hiệu phổ biến cho biến trở bao gồm:

• R: Đây là ký hiệu chung cho điện trở, và được sử dụng để biểu thị các loại điện trở khác nhau, bao gồm cả biến trở.
• VR: Đây là ký hiệu cho biến trở điện áp, nghĩa là biến trở được sử dụng để điều chỉnh mức điện áp trong mạch điện.
• TR: Đây là ký hiệu cho biến trở dòng điện, nghĩa là biến trở được sử dụng để điều chỉnh mức dòng điện trong mạch điện.
• Potentiometer: Đây là ký hiệu cho biến trở đa vòng, nghĩa là biến trở được thiết kế để cho phép điều chỉnh mức điện trở bằng cách xoay một vòng xoắn.

Ngoài các ký hiệu này, còn có rất nhiều ký hiệu khác được sử dụng để biểu thị các thông số kỹ thuật của biến trở, chẳng hạn như giá trị điện trở, công suất, độ chính xác nhiều thông số khác.

Xem thêm: Hướng dẫn sử dụng đồng hồ vạn năng đo dòng điện, điện áp, điện trở

Các loại biến trở

Có nhiều loại biến trở khác nhau được sử dụng trong các mạch điện, tùy thuộc vào ứng dụng cụ thể và các yêu cầu kỹ thuật của mạch. Sau đây là một số loại biến trở phổ biến:

Biến trở điện trở: Loại biến trở này được sử dụng để giảm mức điện trở trong mạch điện. Biến trở điện trở thường được sử dụng để giảm mức dòng điện hoặc tăng mức điện áp trong mạch điện.

Biến trở điện áp: Loại biến trở này được sử dụng để điều chỉnh mức điện áp trong mạch điện. Biến trở điện áp thường được sử dụng để giảm mức điện áp trong mạch điện.

Một số loại biến trở đang được dùng nhiều hiện nay

Biến trở dòng điện: Loại biến trở này được sử dụng để điều chỉnh mức dòng điện trong mạch điện. Biến trở dòng điện thường được sử dụng để giảm mức dòng điện trong mạch điện.

Biến trở đa vòng (Potentiometer): Loại biến trở này có thể điều chỉnh được mức điện trở bằng cách xoay một vòng xoắn. Biến trở đa vòng thường được sử dụng để điều chỉnh âm lượng loa, độ sáng của đèn điện, hoặc tần số và amplituda trong các mạch điện.

Biến trở xoay: Loại biến trở này có thể điều chỉnh mức điện trở bằng cách xoay một trục tròn. Biến trở xoay thường được sử dụng trong các ứng dụng cơ khí và điện tử, để điều chỉnh mức điện trở trong các mạch điện.

Biến trở đa vòng khác pha (Quadrature Potentiometer): Loại biến trở này cho phép điều chỉnh được hai tín hiệu đầu ra khác pha với nhau. Biến trở đa vòng khác pha thường được sử dụng trong các ứng dụng servo và điều khiển động cơ.

Các loại biến trở này được sử dụng trong các ứng dụng điện tử, cơ khí, và nhiều lĩnh vực công nghiệp khác.

Công thức tính biến trở

Công thức tính biến trở phụ thuộc vào loại biến trở và mục đích sử dụng. Dưới đây là một số công thức phổ biến để tính toán một số loại biến trở:

Một số công thức tính biến trở

Biến trở điện trở: Biến trở điện trở được tính bằng công thức:

R = (L – N) x D

Trong đó

• R là giá trị điện trở
• L là giá trị tối đa của biến trở
• N là giá trị tối thiểu của biến trở
• D là hệ số điều chỉnh được tính bằng tỷ lệ phần trăm giữa giá trị điện trở thực tế và giá trị điện trở tối đa của biến trở.

Biến trở điện áp: Biến trở điện áp được tính bằng công thức:

Vout = (R2 / (R1 + R2)) x Vin

Trong đó:

• Vin là giá trị đầu vào
• Vout là giá trị đầu ra
• R1 là giá trị điện trở của một khối điện trở
• R2 là giá trị điện trở của biến trở điện áp.

Biến trở dòng điện: Biến trở dòng điện được tính bằng công thức:

Iout = (R2 / (R1 + R2)) x Iin

Trong đó:

• Lin là giá trị dòng điện đầu vào
• Lout là giá trị dòng điện đầu ra
• R1 là giá trị điện trở của một khối điện trở
• R2 là giá trị điện trở của biến trở dòng điện.

Cách đo biến trở bằng đồng hồ vạn năng

Khi tìm hiểu về những cách đo biến trở, bạn có thể sử dụng đồng hồ vạn năng để kiểm tra linh kiện này. Đồng hồ đo vạn năng có thể thực hiện đo chính xác, nhanh chóng.

Bạn lưu ý nên chọn những loại đồng hồ vạn năng chất lượng như đồng hồ vạn năng Hioki, đồng hồ vạn năng Kyoritsu. Đây đều là những hãng uy tín được đánh giá cao.

Đồng hồ vạn năng đo biến trở dễ dàng

Để đo giá trị của một biến trở bằng đồng hồ vạn năng, bạn có thể thực hiện các bước sau:

Bước 1: Chọn chế độ đo điện trở trên đồng hồ vạn năng.

Bước 2: Kết nối đầu dò đồng hồ vạn năng vào hai đầu của biến trở.

Bước 3: Đọc giá trị trên màn hình đồng hồ vạn năng.

Trong trường hợp, đồng hồ không có kết quả thì hai chân đang đo chính là hai chân cố định và vẫn hoạt động. Ngược lại, trường hợp khi đo ở những bước đầu tiên đồng hồ đã không có hiển thị kết quả đo.

Bước 4: Bạn sẽ cần chuyển cho que đo màu đỏ tiếp xúc với biến trở, que màu đen sẽ tiếp xúc với chân biến trở.

Bước 5: Xoay trục của biến trở

Khi đồng hồ hiển thị giá trị đo, bạn sẽ xác định được chân đang chậm với que màu đen là chân chạy. Khi biến trở không thay đổi kết quả tức là biến trở bị hỏng.

Lưu ý rằng giá trị đọc được trên đồng hồ vạn năng sẽ phụ thuộc vào loại biến trở và phương pháp kết nối. Nếu bạn đang đo một biến trở đa vòng, bạn có thể cần điều chỉnh nút xoay hoặc thanh trượt để thay đổi giá trị điện trở và đọc lại giá trị trên đồng hồ vạn năng.

Lưu ý, bạn nên chọn những thiết bị đo chính hãng và có khả năng đo điện trở. Một số sản phẩm đồng hồ đo biến trở được dùng nhiều: Hioki DT4256, Hioki 3030-10, Hioki DT4281, Kyoritsu 1009, Kyoritsu 1109S…

Ngoài ra, bạn cũng có thể kiểm tra xem biến trở có hoạt động đúng không bằng cách sử dụng đồng hồ vạn năng để đo điện áp hoặc dòng điện qua biến trở. Nếu giá trị đo tương ứng với mức điện áp hoặc dòng điện mà bạn mong đợi, thì biến trở hoạt động đúng. Nếu không, biến trở có thể bị hỏng và cần được thay thế.

Ứng dụng của biến trở

Biến trở được sử dụng để điều chỉnh mức điện trở trong mạch điện. Cụ thể, biến trở có thể được sử dụng để giảm mức điện trở, từ đó giảm mức dòng điện hoặc tăng mức điện áp trong mạch điện. Biến trở cũng có thể được sử dụng để tạo ra một điện trở thay đổi được, để điều chỉnh tần số hoặc amplituda trong một mạch điện.

Biến trở dùng để tăng giảm ánh sáng trong đèn led

Một số ứng dụng phổ biến của biến trở bao gồm:

• Điều chỉnh độ sáng của đèn điện
• Điều chỉnh tốc độ quạt
• Điều chỉnh âm lượng loa
• Điều chỉnh tần số và độ nhiễu trong mạch khuếch đại âm thanh
• Điều chỉnh mức điện áp và dòng điện trong các mạch điện tử
• Điều chỉnh tần số và amplituda trong các mạch dao động

Ngoài ra, biến trở còn được sử dụng trong nhiều ứng dụng khác, chẳng hạn như trong ngành điện tử, cơ khí, và đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát và bảo trì các mạch điện tử.

Qua việc tìm hiểu biến trở là gì hy vọng sẽ giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích về linh kiện điện tử phổ biến trong mạch điện. Từ đó, bạn có thể tiến hành lắp đặt hay sửa chữa hiệu quả.