Đoản mạch là gì? Hiện tượng đoản mạch xảy ra khi nào?

Nguồn điện không được xử lý cẩn thận sẽ dẫn đến hiện tượng chập điện, cháy nổ ảnh hưởng đến thiết bị và tính mạng con người. Trong bài viết này, cùng tìm hiểu về hiện tượng thường gặp khi sử dụng điện là đoản mạch (ngắn mạch). Vậy ngắn mạch là gì, cách phòng ngừa như thế nào?

Đoản mạch là gì?

Đoản mạch còn được gọi là ngắn mạch là hiện tượng mạch điện ngắn hoặc hở. Nếu như trong một mạch điện thông thường thế nào cũng có một nguồn điện trở. Tuy nhiên, có nhiều lý do khiến 2 sợi dây điện dính vào nhau khiến dòng điện đi qua không chạy qua điện trở. Vì không có điện trở nên dòng điện tăng lên bất ngờ gây ra các sự cố cháy nổ.

Hiện tượng đoản mạch gây ra các sự cố về điện

Nói cách khác, đoản mạch thường xảy ra khi người dùng nối cực âm với cực dương của nguồn điện mà không qua thiết bị điện. Trong một số trường hợp, hiện tượng đoản mạch xảy ra khi nối hai cực của một nguồn điện bằng một dây dẫn có điện trở rất nhỏ. Khi đó dòng điện trong mạch có cường độ rất lớn và gây ra những tác hại nghiêm trọng.

Các loại ngắn mạch trong hệ thống điện

Hiện tượng đoản mạch/ ngắn mạch có nhiều loại khác nhau. Trong đó, các loại thông dụng trong hệ thống điện là:

• Ngắn mạch ba pha, nghĩa là ba pha chập nhau.
• Ngắn mạch hai pha, nghĩa là hai pha chập nhau.
• Ngắn mạch một pha, nghĩa là một pha chập đất hoặc chập dây trung tính.
• Ngắn mạch hai pha nối đất, tức hai pha chập nhau đồng thời chập đất.

Ngắn mạch xảy ra do chập dây điện

Nguyên nhân dẫn đến hiện tượng ngắn mạch là gì?

Có nhiều nguyên nhân ngắn mạch, trong đó phải kể đến như:

• Cách điện bị hỏng
  Các yếu tố tự nhiên như mưa báo đổ cột điện, dây chập nhau, sét đánh gây phóng điện.
  Sự nhầm lẫn của con người, đóng điện sau khi sửa chữa quên không tháo dây nối đất.

Tác hại của điện áp ngắn mạch là gì?

Hiện tượng đoản mạch gây ra nhiều tác hại nguy hiểm đến thiết bị bị điện, hệ thống mạch điện thậm chí tính mạch con người:

Khi xuất hiện ngắn mạch trong hệ thống điện, cường độ dòng điện trong mạch tăng lên quá lớn. Lúc này cường độ dòng điện tỏa ra nhiệt lượng cao và có thể tăng nguy cơ cháy nổ vỏ dây điện. Do đó, ngắn mạch có thể làm hỏng các bộ phận gần nó, gây bỏng…

Ngắn mạch gây hư hỏng thiết bị điện

Ngoài ra, hiện tượng đoản mạch xảy ra khi có nhiều thiết bị đang hoạt động còn có nguy cơ gây cháy nổ, hỏa hoạn nếu không phát hiện và xử lý kịp thời.

Thêm vào đó, nếu một phần của mạch điện bị đoản mạch. Thì các dụng cụ sử dụng điện ở phần còn lại của mạch điện có thể bị hỏng.

Cách kiểm tra ngắn mạch bằng thiết bị điện chuyên dụng

Để đảm bảo an toàn, người dùng cần kiểm tra mạch điện trước khi cắm vào ổ điện bằng cách kiểm tra thông mạch bằng thiết bị điện chuyên dụng. Trong đó, có thể kể đến là đồng hồ vạn năng hay ampe kìm.

Kiểm tra ngắn mạch bằng đồng hồ vạn năng

Bước 1: Người thực hiện xoay núm vặn của thang đo sang chế độ đo thông mạch, ký hiệu ( ))))). Lưu ý, thang đo này thường sẽ nằm trong khu vực thang đo điện trở, ký hiệu (Ω) hoặc chung với chức năng đo điốt. Lưu ý, màn hình của đồng hồ vạn năng lúc này sẽ hiển thị thông báo (OL).

Bước 2: Người đo cắm dây đo màu đen vào giắc COM. Sau đó, cắm dây đo màu đỏ vào giắc VΩ.

Bước 3: Đặt hai đầu đo vào hai đầu của dây cần đo. Khi đó, bạn đã bắt đầu đo thông mạch bằng đồng hồ vạn năng. Nếu mạch không bị đứt, đồng hồ sẽ kêu tiếng “bíp”, nếu mạch bị đứt đồng hồ đo điện sẽ không kêu.

Kiểm tra ngắn mạch bằng đồng hồ vạn năng

Bước 4: Kết thúc đo, cần lưu ý trình tự rút dây sau khi hoàn thành đo là dây đo màu đỏ trước và dây màu đen sau. Sau đó tắt đồng hồ vạn năng để duy trì tuổi thọ cho pin.

Kiểm tra ngắn mạch bằng ampe kìm

Bước 1: Đầu tiên, dùng núm vặn chuyển ampe kìm về thang đo điện trở. Ấn Select để trên màn hình LCD hiển thị ký hiệu sóng âm thanh (phía bên trái)

Bước 2: Kết nối đầu dò với ampe kìm. Đầu dò màu đen cắm vào chân COM và đầu dò màu đỏ cắm vào chân V của dụng cụ đo điện.

Kiểm tra ngắn mạch bằng ampe kìm

Bước 3: Đầu dò màu đen của ampe kìm chỉ vào giắc cắm, đầu dò màu đỏ kết nối với một chân của phích nguồn. Nếu không thấy xuất hiện tiếng bíp và chỉ số hiện lên tức là không phải thông. Trong trường hợp xuất hiện tiếng bíp và chỉ số tức là mạch đã thông và đoạn dây còn tốt.

Biện pháp phòng tránh hiện tượng đoản mạch

Để hạn chế hiện tượng đoản mạch trong khi sử dụng các thiết bị điện, cần lưu ý những vấn đề sau:

• Tắt thiết bị điện khi không sử dụng, rút phích cắm khỏi nguồn điện.
• Sử dụng dây dẫn điện có tiết diện phù hợp với dòng điện.
• Lắp cầu chì ở mỗi công tắc để ngắt mạch ngay khi cường độ dòng điện qua cầu chì quá lớn.
• Hạn chế các tác nhân ảnh hưởng tới nguồn điện như va đập cơ học, nhiệt độ môi trường cao.
• Lắp đặt các vị trí công tắc điện ở vị trí thông thoáng, tránh các khu vực ẩm ướt hoặc nhiệt độ cao như nhà vệ sinh hoặc khu vực bếp nấu nướng.

Đảm bảo an toàn khi sử dụng mạch điện

Trên đây là những thông tin về ngắn mạch là gì, nguyên nhân dẫn đến hiện tượng đoản mạch là gì. Nhìn chung, đây là những thông tin an toàn điện cơ bản mà người dùng cần nắm chắc để phòng ngừa những vấn đề nguy hiểm.

Nếu bạn có nhu cầu tư vấn hay mua các sản phẩm thiết bị đo điện, vui lòng truy cập các website: Maydochuyendung.com, Kyoritsuvietnam.net, Hiokivn.com để đặt hàng trực tuyến. Hoặc liên hệ HOTLINE Hà Nội: 0904 810 817 – TP.HCM: 0979 244 335 để được tư vấn nhé!